چکیده :

در فضای پس از جنگ سرد تا زمان ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و از حوادث تروریستی ۱۱ سپتامبر تا زمان حال ، رﮊیم های بین المللی بخصوص رﮊیم های امنیتی بین المللی دستخوش تغییرات و تحولات عمده ای گردیده اند . اگر چه رﮊیم های امنیتی بین المللی از دیر باز مطرح بوده نظیر : کنسرت اروپایی ، پس از جنگ های ناپلئونی ، اما عمدتا رﮊیم های امنیتی پدیده ای قرن بیستمی هستند که به دولتها این اجازه را میدهند که از مشکلات و تنگناهای امنیتی بگریزند . رﮊیم های تمام عیار امنیتی تنها در قرن بیستم و به ویژه با شروع جنگ سرد رو به گسترش گذاشتند . اما کار آمد بودن اینگونه رژیم ها اغلب مورد تردید قرار گرفته است . بعضی از رژیم های امنیتی بزرگ مانند : سالت یک      ( ۱۹۷۲ ) و سالت دو ( ۱۹۷۹ ) که به منظور کنترل رقابت تسلیحاتی بین ایالات متحده امریکا و اتحاد جماهیر شوروی سابق طراحی شده بودند ، در حقیقت رژیم های بی اعتباری بودند . مطابق تعریف رژیم های امنیتی ، وجود عناصر  ضمنی و سریع و باور های مشترک در میان بازیگران ، به رغم اختلافات مبنایی ، موجب تعیین محدودیت های خاص در رفتار بازیگران می شود . این در حالی است که تعابیر متفاوت منافع ژئواستراتژیک امریکا و روسیه ، در نظام بین المللی موجب شکاف در برداشت رژیم های امنیتی ، اولا توسط صاحبان قدرت انجام می شوند ، ثانیأ مکانیزم های همکاری را شکل می دهند که در میان دولتها و سایر بازیگران دیگر ایجاد اعتماد و امنیت کرده و به ثبات نظام بین المللی کمک می کنند ، ثالثأ رژیم ها توسط عوامل متعددی که عمده ترین آن قدرت می باشد دستخوش تغییر می شوند . در واقع صاحبان اصلی قدرت ، همانا ایالات متحده امریکا ابر قدرت چهار بعدی ( فرهنگی ، سیاسی اقتصادی و نظامی ) و فدراسیون روسیه ابر قدرت تک بعدی ( نظامی ) هستند که رژیم های امنیتی را شکل می دهند و همین قدرتها هستند که زمینه ساز تغییر و نابودی رژیم های امنیتی می گرند . بر این اساس سعی شده است در این رساله به مقایسه دیدگاه های امریکا و روسیه نسبت به رژیم های امنیتی بین المللی پرداخته شود که این رژیم ها شامل NPT , PTBT  , سالت ۱و ۲ MTCR استارت ۱ و ۲ و ۳ CWC , BWC , CFE , NATO , IAEA , SORT , ICOC , NMD , ABM , CTBT …. می باشند . همچنین به بررسی نظریه رژیم های بین المللی و نگرش امریکا و روسیه نسبت به پرونده هسته ای ایران نیز پرداخته می شود .

فهرست مطالب

عنوان صفحه

چکیده ………………………………………………………………………………………………………………….  ۱

فصل اول : کلیات پژوهش

۱- طرح مسئله………………………………………………………………………………………………………  ۲

۲- سئوال اصلی …………………………………………………………………………………………………….  ۵

۳ – سئوالات فرعی ………………………………………………………………………………………………  ۵

۴ – فرضیه اصلی …………………………………………………………………………………………………  ۵

۵ – قلمرو تحقیق …………………………………………………………………………………………………  ۵

۶ – روش تحقیق…………………………………………………………………………………………………..  ۵

۷ – متغیرها………………………………………………………………………………………………………….  ۶

۸ – انگیزه انتخاب موضوع……………………………………………………………………………………….. ۶

۹ – اهداف انتخاب موضوع ……………………………………………………………………………………… ۶

۱۰ – بررسی ادبیات موجود …………………………………………………………………………………….. ۷

۱۱ – تعریف مفهومی متغیرها …………………………………………………………………………………… ۷

۱۲- تعریف مفاهیم کلیدی ……………………………………………………………………………………….. ۹

۱۳- ساختار تحقیق……………………………………………………………………………………………….. ۱۰

فصل دوم : آخرین موج از تئوریهای روابط بین المللی ؛ نظریه رژیم های بین المللی

مقدمه…………………………………………………………………………………………………………………. ۱۱

گفتار اول : اهمیت و جایگاه رژیم های بین المللی………………………………………………………… ۱۴

          الف – ساختار گرایان …………………………………………………………………………………. ۱۷

          ب – پیروان گروسیوس……………………………………………………………………………….. ۲۶

          ج – ساختار گرایان تعدیلی…………………………………………………………………………… ۳۲

گفتار دوم : بنیان های مفهومی و تئوریک رژیم های بین المللی………………………………………… ۳۴

          الف – بنیان های مفهومی رژیم های بین المللی…………………………………………………. ۳۹

          ب – اجزاء تشکیل دهنده رژیم های بین المللی………………………………………………… ۳۹

          ج – ویژگی های رژیم های بین المللی ………………………………………………………….. ۴۲

          د – انواع رژیم های بین المللی……………………………………………………………………… ۴۲

          ه – گروه بندی رژیم های بین المللی……………………………………………………………….. ۴۵

          و – رژیم های رسمی سیاستگذار و عملیاتی……………………………………………………… ۴۶

          ی – عوامل موثر در تشکیل رژیم های بین المللی و رویکردهای نظری…………………… ۴۶

گفتار سوم : دلایل به وجود آمدن مشکلات تغییرات ،

و نیز نقش و کارکرد رژیم های بین المللی ………………………………………………………………..۶۴

          الف – مشکلات ماهوی و بنیادین رژیم های بین المللی………………………………………..۶۴

          ب – مشکلات ساختی و شکلی ……………………………………………………………………..۶۵

          ج – مشکلات تصمیم گیری و تصمیم سازی ……………………………………………………..۶۷

          د – نقش و کارکرد رژیم های بین المللی ………………………………………………………..۶۹

          ه – جایگاه حقوقی رژیم های بین المللی …………………………………………………………۷۰

          و – پارادایم های تحلیلی رژیم های بین المللی ……………………………………………….. ۷۳

          ی – علل و عوامل موثر در تغییر رژیم های بین المللی……………………………………….۸۵

          نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………….۹۰

فصل سوم : رژیم های امنیتی بین امللی و مقایسه دیدگاه های دیدگاه امریکا و روسیه

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………۹۲

گفتار اول مفهوم امنیت ، بازدارندگی ، کنترل تسلیحات و خلع سلاح …………………………………۹۳

          الف – مفهوم امنیت ……………………………………………………………………………………۹۳

          ب – باز دارندگی و مراحل مختلف مسابقه تسحیلاتی امریکا و روسیه (شوروی سابق)  ۹۵

          ج – کنترل تسلیحات و خلع سلاح………………………………………………………………..۱۰۵

          ۱ – کنترل تسلیحات و خلع سلاح در پس از جنگ سرد …………………………………..۱۰۷

          ۲ – کنترل تسحیلات و خلع سلاح پس ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ …………………………………۱۱۱

گفتار دوم : دیدگاه های امریکا و روسیه نسبت به قرار دادهای ABM و طرح سپر دفاع ملی

موشکی NMD …………………………………………………………………………………………………114

          الف – گفتگوهای محدودیت سلاح های استراتژیک………………………………………….۱۱۹

          ۱ – قرارداد سالت یک ………………………………………………………………………………۱۱۹

          ۲ – قرار دادسالت دو ……………………………………………………………………………….۱۲۰

          ۳ – قرار دادهای استارت یک ، دو ، سه ،………………………………………………………۱۲۰

          ۴ – قرار داد سورت ………………………………………………………………………………….۱۲۰

       ب – سیستم دفاع ملی موشکی NMD  و دیدگاههای موافقین و مخالفین آن ………… ۱۲۱

          ۱ – سیستم دفاع ملی موشکی NMD  و واکنش روسیه به آن. ……………………………….۱۲۵

          ۲ – پیامدهای استقرار سیستم دفاع ملی موشکیNMD …………………………………………..129

          ۳ – اثرات سپر دفاع ملی موشکی بر کنترل تسلیحات……………………………………………… ۱۲۹

          ج – طرح سپر دفاع ملی موشکی NMD و حادثه ۱۱ سپتامبر………………………………….۱۳۱

گفتار سوم : رژیم بین المللی کنترل و مهار موشکی MTCR و نظامنامه موشکی ICOC ……….135

          الف – رژیم مهار و کنترل فناوری مشکی MTCR ……………………………………………….137

          ب -  دلایل کارایی و عدم کارایی رژیم کنترل و مهار فن آوری موشکیMTCR ……..142

          ج – ایجاد نظام نامه یا کردار نامه موشکی ICOC ………………………………………………….148

          د – رژیم کنترل صادرات تسلیحات و دیدگاه های روسیه و امریکا …………………………..۱۵۱

گفتار چهارم : کنوانسیون های منع سلاح های بیولوژیک و منع سلاح های شیمیایی

CW – BWC……………………………………………………………………………………………………………….161

           الف – کنوانسیون منع گسترش ، تولید و ذخیره سازی سلاح های بیولوژیک ( BWC)161

          ب – کنوانسیون ممنوعیت کاربرد سلاح های شیمیایی (CWC)……………………………….171

گفتار پنجم : دو رژیم امنیتی خلع سلاح هسته ای جهان (CTBT, NPT )…………………………..176

          الف – نگاهی به مبانی نظری انرژی هسته ای …………………………………………………………۱۷۸

          ب – آژانس بین المللی انرژی اتمی (IAEA ) ……………………………………………………..182

          ج – معاهده منع گسترش سلاح های هسته ای ( NPT)………………………………………….185

          د – رژیم امنیتی منع جامع آزمایشات هسته ای(CTBT )…………………………………………191

گفتار ششم : رﮊیم امنیتی ناتو ، رﮊیم کنترل تسلیحات متعارف (CFE ) و بحث سامانه دفاعی موشکی در لهستان و چک ………………………………………………………………………………………………۱۹۸

          الف – رﮊیم امنیتی بین المللی ناتو ، ارزیابی جایگاه آن در محیط امنیت بین المللی…….۱۹۸

          ب – سپر دفاع موشکی در لهستان و چک و شکاف در رﮊیم امنیتی………………………….۲۱۳

          ج – رﮊیم کنترل تسلیحات متعارف یا نیروهای متعارف در اروپا (CFE )………………….219

          نتیجه گیری………………………………………………………………………………………………………..۲۲۶

فصل چهارم : نگرش امریکا و روسیه به پرونده هسته ای ایران

مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………….۲۲۸

گفتار اول : تاریخچه روابط هسته ای ایران و امریکا پس از انقلاب…………………………………………۲۲۹

          الف – سیر تعاملات ایران و آمریکا در خصوص مسائل هسته ای ……………………………..۲۳۱

          ب – استراتژی سیاست خارجی امریکا در دوره بوش پسر در قبال ایران ……………………۲۳۴

گفتار دوم : دیپلماسی هسته ای امریکا در قبال ایران …………………………………………………………….۲۳۶

          الف – برنامه هسته ای ایران از دید امریکا ………………………………………………………………۲۳۸

          ب – سیاست های امریکا برای مقابله با برنامه های ایران …………………………………………۲۴۱

گفتار سوم : اتهامات ایالات متحده علیه فعالیتهای هسته ای ایران ………………………………………….۲۴۵

          الف – اتهامات فنی …………………………………………………………………………………………….۲۴۵

          ب – تحلیل اقتصادی…………………………………………………………………………………………..۲۴۶

گفتار چهارم : سیاست خارجی ایران و روسیه در قبال یکدیگر ……………………………………………۲۴۸

          الف – زمینه های همکاری ایران و روسیه……………………………………………………………..۲۵۳

           ب – زمینه های همکاری اقتصادی در سطح جهانی ………………………………………………۲۵۴

گفتار پنجم : تغییر نگرش روسیه در خصوص پرونده هسته ای ایران از حالت بازی با ایران تا رأی مثبت به قطعنامه بر علیه ایران ……………………………………………………………………………………………۲۵۶

نتیجه گیری……………………………………………………………………………………………………………………..۲۶۲

فصل پنجم : بحث و نتیجه گیری ………………………………………………………………………………………۲۶۴

پیوست ها و ضمائم :

پیوست (الف ) گاه شمار هستهای در سال ۱۳۸۵……………………………………………………..۲۷۲

          پیوست (ب ) سیر برنامه اتمی ایران در سال ۱۳۸۶…………………………………………………..۲۷۷

کتابنامه

          الف ) کتب فارسی ………………………………………………………………………………………………۲۸۱

          ب ) مقالات فارسی …………………………………………………………………………………………….۲۸۷

          ج ) نشریات فارسی ……………………………………………………………………………………………۲۹۲

          د ) جزوات درسی ………………………………………………………………………………………………۲۹۳

          و ) پایان نامه ها و رساله ها ………………………………………………………………………………….۲۹۴

          ه ) منابع اینترنتی و خبر گزاری ها …………………………………………………………………………۲۹۶

          ی ) منابع انگلیسی ………………………………………………………………………………………………۲۹۷

چکیده انگلیسی ………………………………………………………………………………………………………………۳۰۰

فهرست جداول

جدول ۲- ۱ جدول مفاهیم کلیدی رژیمهای بین المللی…………………………………………………………..۸۸

 

کتاب نامه

الف) کتب فارسی

ا)- الیوت جفری ورجینالد رابرت،‌فرهنگ اصطلاحات سیاسی استراتژیک ،‌۱۳۸۱،‌ترجمه:‌میرحسن رئیس زاده ،‌تهران، انتشارات معین.

۲)- اردلانیان فیروز، رژیم بین المللی کنترل فن آوری موشکی، ۱۳۸۵،‌تهران، انتشارات راه نو.

۳)- اورلف ولادیمیر،‌کنترل های صادرات هسته ای و موشکی روسیه:‌سیاستها و اقدام ها،‌۱۳۸۶،‌ترجمه :‌مریم دهقان،‌تهران،‌انتشارات وزارت امور خارجه.

۴)- اسماعیلی محمد حسن و دیگران، جنگ افزارهای شیمیایی و بیولوژیک :‌ویژگیها،‌صدمات بهداشتی و درمانی ،‌۱۳۶۵،‌شیراز،‌انتشارات وزیری.

۵)- احدی مهدی و دیگران،‌عوامل جنگ بیولوژیک،‌۱۳۷۵،‌تهران،‌انتشارات علوی.

۶)- استالتر جان وولف،‌جهان همچون یک زراوخانه،‌۱۳۸۶،‌ترجمه سلیمان فرهادیان،‌چاپ اول،‌تهران،‌انتشارات فرهنگ.

۷)- اجاقلو نسیم الله، پرونده هسته ای ایران، ۱۳۸۴ ، تهران ،‌انتشارات مؤلف.

ی- منابع انگلیسی

۱- Albright David,Hinderstien cory,Iran:countdown to showdon vol 6,November and December(2004)

2. Betzezinski zbigniew,Gates Robert,Time for a new approach, At:hTTp://www.cfr.org/pdf.iran.(2000).

3- Bolton John,’Testimory by under secretary of state for arms control andInternational security .AT:http://www.Golba/scurity . org.wmd/library/congress/2004-h/020624-Bolton.

4- cooper David , competing western strategic against the proliferation of weapons of mass Destruction. Conneticut,West port (2002).

5- Dermont J.M.C,’’The killing winds , Newyork:Arbor house.(1986).

دانلود فایل